Deprecated: array_key_exists(): Using array_key_exists() on objects is deprecated. Use isset() or property_exists() instead in /home/dptime/library/Zend/Registry.php on line 206

Deprecated: array_key_exists(): Using array_key_exists() on objects is deprecated. Use isset() or property_exists() instead in /home/dptime/library/Zend/Registry.php on line 206
DPTime - ساعت و تقویم رسمی ایران
Deprecated: array_key_exists(): Using array_key_exists() on objects is deprecated. Use isset() or property_exists() instead in /home/dptime/library/Zend/Registry.php on line 206

Deprecated: array_key_exists(): Using array_key_exists() on objects is deprecated. Use isset() or property_exists() instead in /home/dptime/library/Zend/Registry.php on line 206

Deprecated: array_key_exists(): Using array_key_exists() on objects is deprecated. Use isset() or property_exists() instead in /home/dptime/library/Zend/Registry.php on line 206

Deprecated: array_key_exists(): Using array_key_exists() on objects is deprecated. Use isset() or property_exists() instead in /home/dptime/library/Zend/Registry.php on line 206

Notice: compact(): Undefined variable: extras in /home/dptime/library/Zend/View/Helper/HeadLink.php on line 393

Deprecated: array_key_exists(): Using array_key_exists() on objects is deprecated. Use isset() or property_exists() instead in /home/dptime/library/Zend/Registry.php on line 206

Deprecated: array_key_exists(): Using array_key_exists() on objects is deprecated. Use isset() or property_exists() instead in /home/dptime/library/Zend/Registry.php on line 206

Deprecated: array_key_exists(): Using array_key_exists() on objects is deprecated. Use isset() or property_exists() instead in /home/dptime/library/Zend/Registry.php on line 206


Deprecated: array_key_exists(): Using array_key_exists() on objects is deprecated. Use isset() or property_exists() instead in /home/dptime/library/Zend/Registry.php on line 206

Deprecated: array_key_exists(): Using array_key_exists() on objects is deprecated. Use isset() or property_exists() instead in /home/dptime/library/Zend/Registry.php on line 206
به سایت DPTime.ir خوش آمدید

به سایت DPTime.ir خوش آمدید

امروز

آدينه - 10 فروردين 1403

الجمعة - 19 رمضان 1445

Friday - 29 March 2024


صفحه اصلی
برو برو به امروز

نگاهی به رقابت طولانی دو روزنامه قدیمی تهران، کيهان و اطلاعات، در طول سه دهه ـ وضعیت روزنامه ها در جریان انقلاب

درچارچوب رقابت های وقت دو روزنامه بزرگ عصر ـ اطلاعات و کیهان که باعث رونق کار هردو شده بود، مدیریت روزنامه اطلاعات 11 خرداد 1335 تصمیم به دو برابر کردن تحریریه خود با ایجاد يک دوره آموزش روزنامه نگاری گرفت (که نخستين دوره آموزش روزنامه نگاري در ايران بشمار آورده شده است). وي کار برگزاری مسابقه انتخاب دانشجو براي اين دوره آموزشي را به دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران سپرد و آگهی ثبت نام را منتشر ساخت. شرایط داوطلبان باید مطابق استاندارد بین المللی (متین، شکیل،خوش زبان، پیگیر و کاوشگر بودن، برخورداري از سلامت جسم و روان و ...) می بود و بعلاوه، در امتحان هوش، استعداد، معلومات عمومی و ذوق نویسندگی پذیرفته می شدند. امتحان مسابقه بعدا و در همین ماه (خرداد 1335) برگزارشد و از میان صدها داوطلب تنها سیزده نفرشان شایسته ورود به دوره آموزشی تشخیص داده شدند. این ابتکار اطلاعات باعث شد که مدیریت کیهان به اندیشه فرستادن افراد مستعد تحریریه خود به اروپا و آمریکا جهت تحصیل روزنامه نگاری و سپس ایجاد دانشکده روزنامه نگاری افتد.
     رقابت این دو روزنامه در سه دهه 1330 تا 1350 بخشی از تاریخ ژورنالیسم ایران را تشکیل می دهد که از سال 2005 روزنامه های کشورهای صنعتی و بویژه آمریکا برای جلوگیری از ریزش مخاطبان وارد رقابت های مشابهی مخصوصا در کسب اخبار و مطالب اختصاصی شده اند زیرا که اخبار معمولی خبرگزاری ها به محض تکمیل در اینترنت قرار می گیرد.
    کیهان 17 سال پس از انتشار اطلاعات بوجود آمد و برجای نشریه «آینده ایران» نشست که عبدالرحمن فرامرزی و مصطفي مصباح زاده آن را به نیابت از صاحبش منتشر می کردند. کیهان درآغاز کار پیشرفتی نداشت. پیشرفت آن از زمانی آغاز شد که دست به رقابت همه جانبه و گسترده با روزنامه اطلاعات زد.
     در راستای این رقابت؛ در نیمه دهه 1335 (دهه 1950)، کیهان به اقتباس از اطلاعات صفحه نیازمندیها (آگهی های کوتاه کلاسه شده) بازکرد و تا مدتی همان آگهی های صفحه نیازمندی های اطلاعات را پس از تماس تلفنی با صاحبان آگهی به رایگان چاپ می کرد. یک سال بعد و باز به اقتباس از اطلاعات، صفحه حوادث دایرکرد که این صفحه را در روزنامه اطلاعات، احمد سروش (داستان نگار معروف ـ متوفی) تنظیم و دبیری می کرد. دایرکردن صفحه حوادث آسان نبود. روزنامه اطلاعات قبلا مخالفت دولت با چنین صفحه ای را کاهش داده و تعهداتی سپرده بود. دولت وجود صفحه حوادث را نه تنها بدآموزی اجتماعی بلکه برملاکردن ضعفهای کشور ازجمله تمدن و فرهنگ ملی و دادن سر نخ به دست مورخان و نیز معاندان می دانست. کیهان در سال 1337 (1958میلادی) ـ به سبک روزنامه های فرنگ ـ نیم صفحه از روزنامه را به درج نامه های داوطلبان ازدواج (تحت عنوان: ازدواج سهل و آسان) اختصاص داد که انتشار چنین مطالبی قبلا در ایران سابقه نداشت و اطلاعات غافلگیر شد ولی اقتباس نکرد. این تحولات ناشی از رقابت، تیراژ کیهان را به پایه اطلاعات رساند که اطلاعات در سال 1334 (سال 1955 میلادی که تهران شهری 700 هزار نفری بود) اعلام کرده بود هر روز بیش از 60 هزار نسخه می فروشد و عبور از مرز 60 هزار تکفروشی را جشن گرفته بود.
     برای پیروزی در این رقابت، روزنامه اطلاعات از اواخر سال 1337 تصمیم به افزودن اخبار و مطالب اختصاصی هرچه بیشتر گرفت و جهت رسیدن به این هدف، به ابتکار تورج فرازمند سردبیر وقت (متوفی در ژوئن 2006 درآمریکا) روش پرداخت دستمزد به اعضای تحریریه تغییر یافت و پوانی شد؛ به این ترتیب که خبرها و مطالب برپایه جالب و اختصاصی بودن قیمت گذاری و پرداخت در پایان هر دوهفته صورت می گرفت و دستمزد ثابت اختصاص به روزهای تعطیل و ایام مرخصی داشت. (اخبار ارسالی روابط عمومی وزارتخانه ها و خبرگزاری پارس قیمت گذاری نمی شد و تنظیم آنها کار دبیر میز بود، نه خبرنگار). این ابتکار موثر واقع شد و کیهان سریعا به اقتباس این روش پرداخت. تحریم اطلاعات در اجتماع میدان جلالیه (پارک لاله امروز) که به دعوت جبهه ملی برگزار شده بود باعث ریزش شدید تیراژ اطلاعات شد. مدیریت اطلاعات برای جبران این وضعیت، تغییرات وسیعی در تحریریه خود بعمل آورد. از بهار 1340 (1961 و از زمان نخست وزیر شدن علی امینی) که فضای سیاسی کشور تاحدّی بازشده بود و مخاطبان مشتاق مطالب با انشای چپگرایانه شده بودند، دو روزنامه مورد بحث در رقابت با یکدیگر به روزنامه نگاران چپگرا و حتی کمونیست سابق روی آوردند و سیامک جلالی سردبیر اجرایی اطلاعات شد و دبیری میزهای تحریریه را هم به چپگرایان دادند. این وضعیت، تیراژها را تقریبا دو برابر کرد. طولی نکشید (به دلایلی که هنوز دقیقا روشن نشده است و طبق برخی روایات به تحریک دربار وقت) ناشران دو روزنامه اطلاعات و کیهان (یکی سناتور و دیگری نماینده مجلس و هردو نزدیک به دربار) به جان هم افتادند و هر روز در روزنامه خود یکدیگر را افشا می کردند و این افشاگری که درعین حال عملکرد چند کابینه و نیز مداخله سفارت لندن در تهران را زیر سئوال برده بود بازهم بر تیراژها افزود تا اینکه دولت پا به میان گذارد و دو ناشر از کوبیدن یکدیگر دست برداشتند. همین افشاگری نشان داد که در آغاز تاسیس کیهان، مصباح زاده از شاه پول قرض گرفته بود و آن را پس نداده بود.
     در پی افشاگری دو ناشر علیه یکدیگر، روزنامه اطلاعات به نویسندگان ملی گرا و لیبرال روی آورد؛ ر. اعتمادی ستاره تحریریه و دکتر علی اصغر صدر حاج سیدجوادی سردبیر کل شد و صفحه مقالات (به سبک فرنک، مرکب از مقالات نویسندگان و نامه های وارده) موسوم به صفحه «5 ستون از 5 نویسنده» و نیز مصاحبه های خیابانی پیرامون اخبار روز را دایر کرد، ولی کیهان به چپ نویسی ادامه داد.
     برتری نویسندگان ملی گرا در روزنامه اطلاعات در سال 1969 با چاپ مصاحبه دکتر احمد مدنی کرمانی (دریابان) در صفحه 5 این روزنامه که تمامی صفحه به آن اختصاص داده شده بود پایان یافت زیرا که این مصاحبه خشم دولت وقت [گویا شاه] را برانگیخته بود و روزنامه اطلاعات را تا یک قدمی توقیف پیش برده بود. بعدا گفته شد که این مصاحبه به توصیه ر. اعتمادی چاپ شده بود.
    در آستانه انقلاب، باردیگر چپگرایان همانند کیهان در روزنامه اطلاعات و سندیکای روزنامه نگاران هم قدرت گرفتند. وجود همین چپگرایان بود که در سال انقلاب سریعا کنترل رسانه ها از دست دولت خارج شد و رسانه های ایران بعدا به یک اعتصاب 62 روز عمومی دست زدند و از لحظه پیروزی انقلاب تا چند روز کنترل رادیو تلویزیون دولتی به دست چپها افتاده بود و گرداننده آن علی حسینی بود.
     رقابت دو روزنامه قدیمی تهران ـ اطلاعات و کیهان ـ تا مصادره دو روزنامه در امرداد 1358 (آگست 1979) ادامه داشت که پس از این مصادره، اخراج نویسندگان آغاز شد و در فروردین 1359 (1980) به اوج رسید و تقریبا همه روزنامه نگاران قدیمی و با تجربه و عمدتا حرفه ای از کیهان و اطلاعات برکنار شدند و برغم داشتن قرارداد کار، به بسیاری از آنان غرامت اخراج هم داده نشد. دوازده سال بعد غلامحسین کرباسچی با دعوت گروهی از همین اخراجی های خانه نشین «همشهری» را راه اندازی کرد و دو سال بعد از آن دکتر فریدون وردی نژاد گروهی دیگر از آنان را دعوت کرد تا «روزنامه ایران» را راه اندازی کنند.


Deprecated: array_key_exists(): Using array_key_exists() on objects is deprecated. Use isset() or property_exists() instead in /home/dptime/library/Zend/Registry.php on line 206

Deprecated: array_key_exists(): Using array_key_exists() on objects is deprecated. Use isset() or property_exists() instead in /home/dptime/library/Zend/Registry.php on line 206